Μεσομήδους του Κρητός - Ύμνος στην Μούσα

Μεσομήδους του Κρητός - Ύμνος στην Μούσα

Διασκευή - Ενορχήστρωση: Πέτρος Ταμπούρης

Ερμηνεία: Πέτρος Ταμπούρης - Δάφνη Πανουργιά

"3000 Years of Greek Music /3000 Χρόνια Ελληνικής Μουσικής" Δίσκος 1992 

Άειδε Μούσά μοι φίλη, 

μολπής δ' εμής κατάρχου, 

αύρη δε σων απ' άλσεων 

εμάς φρένας δονείτω. 

Καλλιόπεια σοφά, 

Μουσών προκαθαγέτι τερπνών, 

και σοφέ Μυστοδότα, 

Λατούς γόνε, Δήλιε, Παιάν, 

ευμενείς πάρεστέ μοι. 

Ψάλλε, αγαπητή σε μένα, Μούσα, 

κι αρχή δώσε στο τραγούδι μου, 

αύρα ας έλθει από τα άλση σου 

να δονήσει τις φρένες μου! 

Σοφή Καλλιόπη, ηγήτειρα 

των αγαπημένων Μουσών, 

και Συ σοφέ Μυστοδότη, 

τέκνο της Λητούς, Δήλιε, Παιάν, 

ευμενείς, παρασταθήτε μου!

 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων καταδίκασε έντονα τον Μόσχας Κύριλλο

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων καταδίκασε έντονα τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο για την τιμή που απένειμε στην πρώτη κυρία του Αζερμπαϊτζάν, Μεχριμπάν Αλίγιεβα, κατά την επίσκεψή του στο Μπακού το Σάββατο, 3 Μαΐου 2025. 

Το ανακοινωθέν του Αρμενικού Πατριαρχείου που εκδόθηκε την Τρίτη (6/5) χαρακτήρισε την απονομή του Τάγματος της Αγίας Πριγκίπισσας Όλγας από τον Πατριάρχη Κύριλλο στην Αλίγιεβα ως «μια γκροτέσκα επίδειξη εκκλησιαστικού παραλογισμού». 

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το βραβείο απονεμήθηκε για την συνεισφορά της στη διατήρηση των παραδοσιακών αξιών στην κοινωνία και την προώθηση του διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου. Να σημειωθεί πως η Αλίγιεβα δεν είναι μόνο κυρία του συζύγου της, Προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ, αλλά και αντιπρόεδρος της χώρας! Η Αλίγιεβα χαιρέτισε την επίσκεψη του Πατριάρχη Κυρίλλου στο Αζερμπαϊτζάν, τονίζοντας ότι η διαθρησκειακή και διεθνική ειρήνη και κατανόηση επικρατούν στο Αζερμπαϊτζάν, με την ορθόδοξη κοινότητα να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν την αρμονία. 

Είναι γνωστό πως το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποιεί εδώ και καιρό στερεότυπα διαθρησκειακής «ανοχής» προς τις μειονοτικές ομάδες, ως πρόφαση για την αδίστακτη μεταχείριση του πρώην αρμενικού πληθυσμού στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη συνεχιζόμενη καταστολή άλλων μειονοτικών ομάδων, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών γενικότερα. 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο περιγράφει την τιμή ως «αμαύρωση της αξιοπιστίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας», καθώς παραδοσιακά προορίζεται για όσους ενσαρκώνουν χριστιανικές αρετές. Συνεχίζει περιγράφοντας πως το Αζερμπαϊτζάν υπό τους Αλίγιεφ επιδιώκει να εξαλείψει την αρμενική χριστιανική κληρονομιά σε όλο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και έχει ήδη καταστρέψει νεκροταφεία και εκκλησίες, όπως το Κανάχ Ζαμ στο Σούσι. Καταδικάζει την κίνηση του Μόσχας Κυρίλλου να τιμήσει την Αλίγιεβα, αποκαλώντας την «σχεδόν εχθρική, δημόσια αποξένωση από την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία και σιωπηρή υποστήριξη της συνεχιζόμενης εκστρατείας πολιτιστικής γενοκτονίας του Αζερμπαϊτζάν κατά του αρμενικού χριστιανισμού». 

Η Αλίγιεβα διετέλεσε Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO, η οποία έχει ως αποστολή την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλο τον κόσμο, από το 2004 μέχρι την απροσδόκητη παραίτησή της το 2022. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Γενική Γραμματέας του οργανισμού, Ιρίνα Μπόκοβα, δεν μίλησε ποτέ, δεν καταδίκασε ούτε διερεύνησε την μαζική καταστροφή αρμενικών χριστιανικών χώρων από το Αζερμπαϊτζάν, ιδιαίτερα το εξαιρετικό μεσαιωνικό νεκροταφείο της Τζούλφα στο Ναχιτσεβάν. 

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η εκκλησιαστική πολιτική του Πατριαρχείου Μόσχας είναι άκρως ιμπεριαλιστική και δεν υπολογίζει τους χριστιανικούς πληθυσμούς, είτε στην Ορθόδοξη Ουκρανία είτε στην Αρμενία. 

Το Πατριαρχείο Μόσχας, ως απροκάλυπτος βραχίονας της εξωτερικής ρωσικής πολιτικής, θεωρείται απειλή τόσο από την Εσθονία όσο και από την Λιθουανία, χώρες οι οποίες προσπαθούν να εξοστρακίσουν την παρουσία και επιρροή του σ’ αυτές. 

Ρώσοι και ρωσόφιλοι ισχυρίζονται ότι διώκονται, τάχα, οι χριστιανοί σ’ αυτές τις χώρες. Όχι, βέβαια. Οι ρώσοι και η απίθανη προπαγάνδα τους είναι το πρόβλημα. Κι αυτό φαίνεται καθημερινά. 

Ο Μόσχας Κύριλλος γράφει την σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία με βία και αίμα. Δυστυχώς… Κι αυτό στοιχίζει στην Ορθοδοξία γενικώς. 

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι καταδικάζει την ρωσική επιθετικότητα το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, όταν το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων συναγελάζεται με τους ρώσους και τους δορυφόρους του κατά τρόπο προκλητικό! 

Ο μόνος που αντιστέκεται σθεναρά σ’ αυτή την παραχάραξη της θεολογίας και της ανθρωπολογίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τους ρώσους, είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Ελπίδα κι απαντοχή!

ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ - ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ: Τι να μου κάμει η σταλαγματιά που λάμπει στο μέτωπό σου;

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Νίκος Γκάτσος αναχώρησε για τ' άστρα σαν σήμερα, 12 Μαΐου 1992, δηλ. πριν 33 χρόνια. 

Η Αμοργός, έργο 46 (1970 - 1987) του Μάνου Χατζιδάκι, είναι μια καντάτα βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, για μια γυναικεία φωνή, δυο ανδρικές, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα. 

H μουσική σχέση του Μάνου Xατζιδάκι μ' αυτό το μοναδικό ποίημα του Γκάτσου δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί παρά μόνο μέσω της σχέσης του με τον Nίκο Γκάτσο, σχέσης πολυετούς, βαθιάς, σχέσης ζωής. Όταν πρωτογνωρίστηκαν, ο Χατζιδάκις ήταν δεκαεπτά ετών και ο Γκάτσος εικοσιοκτώ. 

Παρά το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις απέφυγε, από πεποίθηση, - με λίγες εξαιρέσεις - τη μελοποίηση ποιητικών έργων, ασχολήθηκε με την Αμοργό, την οποία θεωρούσε "ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση. Γι' αυτό και ο Γκάτσος δεν δυσκολεύτηκε να τα μεταφέρει στο νεοελληνικό τραγούδι, δίνοντας μια καινούργια αίσθηση, αλλά στην ουσία επαναφέροντας τα διαχρονικά στοιχεία που περιείχε η ελληνική παράδοση". 

Θυμάμαι, αίφνης, ότι μετά από μια συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων στο "Παλλάς", εκεί γύρω στο 1990, τον πλησίασε μια ομάδα νέων με αληθινές ανησυχίες. Κι εκείνος τους συνέστησε πρωτίστως την Αμοργό του Γκάτσου. 

Παρά την μακρόχρονη σχέση του με το ποίημα και τις επανειλημμένες εξαγγελίες ολοκλήρωσης του, στην πράξη ο Χατζιδάκις αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεσή του σε δύο συγκεκριμένες χρονικές περιόδους: Στη Ν. Υόρκη, εκεί γύρω στο 1970-72 και αργότερα, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα 1986-87. 

Από την πρώτη περίοδο της Ν. Υόρκης, έχουμε - ευτυχώς! - μια συγκλονιστική ηχογράφηση, από εκείνες τις ιδιωτικές, στο σπίτι του Χατζιδάκι. Κάποια στιγμή κυκλοφορούσε στο διαδίκτυο...
Στίχοι από την Αμοργό του Νίκου Γκάτσου, που τραγουδάει η μαγική Φλέρυ Νταντωνάκη. Ιέρεια με όλη τη σημασία της λέξης. Ιέρεια του τραγουδιού, του Μάνου Χατζιδάκι και της ίδιας της τής ζωής. Τη σκέφτομαι πάντα με αγάπη κι ευγνωμοσύνη για τους πολύτιμους μαργαρίτες που μας άφησε.

Τι να μου κάμει η σταλαγματιά που λάμπει στο μέτωπό σου;
Το ξέρω πάνω στα χείλια σου έγραψε ο κεραυνός τ' όνομά του,
το ξέρω μέσα στα μάτια σου έχτισε ένας αϊτός τη φωλιά του.

Μα εδώ στην όχτη την υγρή μόνο ένας δρόμος υπάρχει
μόνο ένας δρόμος απατηλός και πρέπει να τον περάσεις,
πρέπει στο αίμα να βουτηχτείς πριν ο καιρός σε προφτάσει.

Και να διαβείς αντίπερα να ξαναβρείς τους συντρόφους σου,
άνθη πουλιά ελάφια.
Να βρεις μιαν άλλη θάλασσα μιαν άλλη απαλοσύνη.

Όμως το τραγούδι αυτό υπάρχει ηχογραφημένο και με τη φωνή του Μάνου Χατζιδάκι (ιδιωτική ηχογράφηση, 1972). Μια τρυφερή ερμηνεία του συνθέτη. 

Και τέλος, μια σπουδαία ακόμα ερμηνεία από την Μαρία Φαραντούρη, η οποία το τραγούδησε και στον δίσκο "Αμοργός" που εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Μ. Χατζιδάκι, σε επιμέλεια Νίκου Κυπουργού. 

ΘΩΜΑΣ ΤΑΜΒΑΚΟΣ: Ο ΑΕΝΑΩΣ ΠΟΙΕΙΝ

Σε μια μοναδική εκδήλωση στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Πέμπτη 8 Μαϊου 2025, παρουσιάστηκε ένα σπουδαίο δισκογράφημα. Το διπλό cd με τίτλο "Αενάως ποιείν", που περιλαμβάνει έργα ελλήνων συνθετών αφιερωμένα στον Θωμά Ταμβάκο, τον εμπνευστή και δημιουργό του "Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμάς Ταμβάκος". 

Ήταν μια εκδήλωση - γιορτή για τον οτρηρό και ακαταπόνητο Θ. Ταμβάκο, τον απόστολο της ελληνικής λόγιας μουσικής στις μέρες μας. Μια εκδήλωση κατά την οποία τέθηκε αρκετές φορές από τους ομιλητές το ερώτημα: "Φαντάζεστε να μην υπήρχε το Αρχείο του Θωμά Ταμβάκου;". 

Ευτυχώς το Αρχείο έκλεισε αισίως τα 45 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς του και ο Θ. Ταμβάκος γιόρτασε τα 70χρονά του με την έκδοση αυτού του συλλεκτικού δισκογραφήματος. Και συνεχίζει ακάθεκτος! 

Για το δισκογράφημα μίλησαν οι: 

-Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, μουσικολόγος, διευθυντής του ΣΦΜ 

-Έφη Αγραφιώτη, πιανίστα, ερευνήτρια, συγγραφέας 

-Γιώργος Κύρκος-Τάγιας, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

-Ιάκωβος Κονιτόπουλος, συνθέτης, πρόεδρος του ΔΣ του «Συλλόγου Φίλων Δραγατάκη»

-Κωνσταντίνος Κουκιάς, συνθέτης 

-Άλκης Μπαλτάς, συνθέτης, αρχιμουσικός 

-Χρήστος Σαμαράς, συνθέτης, ομότιμος καθηγητής του Τ.Μ.Σ. του Α.Π.Θ. 

-Σοφοκλής Σαπουνάς, μουσικός παραγωγός και καθηγητής, διευθυντής της SUBWAYS MUSIC και του Εράτειου Ωδείου 

-Δήμητρα-Ραχήλ Καραμπεροπούλου, μουσικολόγος, μουσικός, υπεύθυνη της IRIDA CLASSICAL

-Θωμάς Ταμβάκος, μουσικογράφος, μουσικός ερευνητής, κριτικός, συγγραφέας, επίτιμο μέλος Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών 

Συντόνισε η Ειρήνη Κρίκη, μουσικολόγος, υπεύθυνη εκδηλώσεων της Αίθουσας Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λ. Βουδούρη». 

ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 

1. Ακρόαση του έργου Ύμνος εις τον Έρωτα για φωνητικό κουαρτέτο του Θόδωρου Αντωνίου με το ΦΙΛΩΔΟΣ φωνητικό κουαρτέτο. 

2. Ακρόαση του Largo, απόσπασμα από το έργο 1973 για δύο πιάνα του Άλκη Παπαδόπουλου με τον Δημήτρη Κούκο (πιάνο) και την Μαίρη Αλεξανδράτου (πιάνο). 

3. Ακρόαση του έργου A Madrigal for Thomas για φλάουτο και πιάνο του Άλκη Μπαλτά με την Ιβόνα Γκλίνκα (φλάουτο) και την +Βίκυ Στυλιανού (πιάνο). 

4. Εκτέλεση του έργου Reflections (Περισυλλογή) για βιολί του Άρη Καραστάθη - Στέλλα Τσάνη (βιολί)

5. Εκτέλεση του έργου ΝΕ.ΛΙΑ. για βιολί της Τάνια Σικελιανού - Τάνια Σικελιανού (βιολί) 

6. Ακρόαση του έργου Ποιμένων ρούγα ηλεκτροακουστική μουσική του Γιάννη Γαλίτη με την Αγγέλικα Παπανικολάου (προετοιμασμένο πιάνο) και τον Γιάννη Χαλδούπη (παραδοσιακό κλαρίνο). 

7. Εκτέλεση του έργου Θέμα και έξι παραλλαγές πάνω στο δημοτικό τραγούδι «Άστραψεν η Ανατολή» για φλάουτο και πιάνο του Χρήστου Σαμαρά - Μελίνα Μακρή (φλάουτο), Μαρία Μοσχίδου (πιάνο)

8. Εκτέλεση του έργου Πνοή για κλαρινέτο και ηλεκτρονικούς ήχους της Σωτηρίας Αδάμ - Valentin Macoviciuc (κλαρινέτο), Σωτηρία Αδάμ (ηλεκτρονικοί ήχοι). 

9. Ακρόαση του έργου Ηχώ της λίμνης των Ιωαννίνων για πιάνο και μαγνητοταινία του Κωνσταντίνου Κουκιά με την Αγγέλικα Παπανικολάου (πιάνο). Προηχογραφημένη φωνή: Όλγα Αθανασιάδου (με τον ύμνο Αναστάσεως ημέρα) 

10. Εκτέλεση του έργου Hope is the Thing with Feathers, έργο 156, για μεσόφωνο και πιάνο του Σπύρου Μάζη, σε ποίηση της Emily Dickinson (2023) 

11. Εκτέλεση του έργου Ενύπνιον για φωνή και πιάνο του Δημήτρη Δραγατάκη σε ποίηση του συνθέτη Ιωάννα Βρακατσέλη (μεσόφωνος), Αλίκη Διαμαντή (πιάνο). 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, την ομιλία του Θωμά Ταμβάκου στην εκδήλωση. 

Με τη σειρά μου σας καλησπερίζω και από καρδιάς, σας ευχαριστώ όλες και όλους για την παρουσία σας. 

Χρωστώ απέραντη ευγνωμοσύνη, αν και αυτό το συναίσθημα δεν περιγράφεται με λόγια, σε όλους τους συντελεστές του «Αενάως ποιείν». Στους συνθέτες που μου αφιέρωσαν και εμπιστεύθηκαν τις μουσικές δημιουργίες τους, αρκετοί από τους οποίους είναι παρόντες, ποιούντες ιδιαίτερη τιμή προς το πρόσωπό μου, ερχόμενοι μάλιστα από το εξωτερικό όπως ο Άρης Καραστάθης από τον Καναδά, ο Κωνσταντίνος Κουκιάς από την Ολλανδία ή από την αγαπημένη Θεσσαλονίκη, όπως ο Χρήστος Σαμαράς, ο Άλκης Μπαλτάς και ο Σωτήρης Δεσπότης, από την όμορφη Ζάκυνθο ο προλαλήσας Ιάκωβος Κονιτόπουλος και από τον Βόλο η νεότερη όλων Αιμιλία Βαΐτση. Στους έξοχους ερμηνευτές που απέδωσαν τα μουσικά έργα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, είτε σε ηχογραφικό κέντρο, είτε σε συναυλίες. Και βεβαίως, ευγνωμονώ τις δύο ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες και το έμψυχο δυναμικό τους, από τούς διευθυντές τους έως τους τεχνικούς ηχοληψίας για την άριστη συνεργασία μας. Ευχαριστώ θερμά επίσης, τους αγαπητούς προλαλήσαντες ομιλητές και ομιλήτριες και αυτούς βέβαια που έπονται μετά από μένα. 

Ευχαριστώ εξίσου θερμά τον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής, τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη, τον τεχνικό της αίθουσας Δημήτρη Θανόπουλο και την Ειρήνη Κρίκη που συντονίζει την εκδήλωση, για την αμέριστη συμπαράστασή τους. 

Τέλος, ευχαριστώ τη φιλόλογο Ερμιόνη Μπράβου για την επιμέλεια των κειμένων στο ένθετο του δισκογραφήματος. 

Είμαι βέβαιος ότι, αν οι δρόμοι τους ήταν ακόμη γήινοι, θα παρευρίσκονταν μαζί μας οι αείμνηστοι, εσαεί αγαπημένοι, Θόδωρος Αντωνίου, Δημήτρης Δραγατάκης, Ντίνος Κωνσταντινίδης, Κώστας Μπραβάκης και Βίκυ Στυλιανού. Το ίδιο πιστεύω για την αείμνηστη και πολυαγαπημένη Ζαφειρία Συνεφοπούλου, εικαστικό δημιουργό του στεφάνου ελαίας που κοσμεί το εξώφυλλο του δισκογραφήματος. Στη μνήμη τους είναι αφιερωμένο ευλαβικά το «Αενάως ποιείν». 

Επιτρέψτε μου να αναφέρω και να τιμήσω τη μνήμη δύο ακόμη αγαπημένων φίλων. Του βασικού συνεργάτη μου Γιώργου Κωνστάντζου, μουσικολόγου, μουσικού ερευνητή και συγγραφέα, που χάρη στην κοινή μας απόφαση να γίνει ενοποίηση των αρχείων μας, το αλληλοσυμπληρωμένο πλέον και πολυδιάστατο αρχειακό υλικό, ευελπιστώ ότι, διεκδικεί σημαντική θέση στη χορεία των ιδιωτικών αρχείων, με αντικείμενο τη λόγια ελληνική δημιουργία και τους 6.100 καταχωρισμένους δημιουργούς της. Επίσης, τιμώ τη μνήμη του Νίκου Φυλακτού, σπουδαίου συνθέτη που έφυγε πριν από ενάμιση μήνα. Του ζητώ συγγνώμη, εκεί στη ουράνια χορωδία, που το έργο του «Απόηχοι» για βιολί και πιάνο, γραμμένο το 2012 και αφιερωμένο σε μένα, δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο παρόν δισκογράφημα.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και έως τις μέρες μας, εβδομήντα πέντε Έλληνες και ελληνικής καταγωγής συνθέτες, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, έγραψαν και όλοι σχεδόν μου αφιέρωσαν, ογδόντα τέσσερα έργα με ποικίλες ενορχηστρώσεις. Είναι μία ύψιστη τιμή προς το πρόσωπό μου την οποία όφειλα και οφείλω βεβαίως, να διαχειριστώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δηλαδή τα έργα να έρθουν στο φως. Όντως, με επίμονες προσπάθειες, τα εξήντα δύο από τα έργα εκτελέστηκαν σε διάφορες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ηχογραφήθηκαν και βιντεοσκοπήθηκαν. Τρία εξ αυτών δισκογραφήθηκαν σε πρότερες εκδόσεις. Επίσης, δέκα τέσσερα έργα γράφτηκαν τα τρία τελευταία έτη, με αφορμή την έκδοση του παρόντος δισκογραφήματος. Ευελπιστώ ότι η εκτέλεση και η ηχογραφική αποτύπωση θα γίνει και για υπόλοιπα είκοσι δύο έργα που δεν έχουν εκτελεστεί ακόμη. Με απώτερο στόχο να υπάρξει μελλοντική δισκογραφική και ψηφιακή έκδοσή τους όλων των υπολοίπων έργων. 

Από το 2021 ξεκίνησα τις ενέργειες για τη δισκογραφική αποτύπωση σε όσα από τα έργα αυτό θα ήταν εφικτό. Εξετάστηκαν ενδελεχώς όλες οι παράμετροι που μπορούσαν να συμβάλλουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Όπως η αρτιότητα προϋπαρχουσών ηχογραφήσεων, η δυνατότητα νέων ηχογραφήσεων σε παλιότερα έργα και η αντίστοιχη διαθεσιμότητα ερμηνευτών για νέες ηχογραφήσεις. Χρησιμοποιήθηκαν οι ηχογραφήσεις επτά έργων από συναυλίες, δίκην ντοκουμέντου και κυρίως για την αρτιότητα της ερμηνείας. Η ποιότητα των ηχογραφήσεων δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, αλλά χάρη στο γνωστικό υπόβαθρο και την εμπειρία του Νίκου Δημοσθένους, μουσικού και τεχνικού ήχου της IRIDA CLASSICAL, αρκετά από τα πρωτογενή προβλήματα στην ηχογράφηση ξεπεράστηκαν. Διακαής πόθος μου ήταν να συνυπάρξουν στην παραγωγή όλες οι ελληνικού ενδιαφέροντος δισκογραφικές εταιρείες. Στην πρόσκλησή μου ανταποκρίθηκαν ασμένως η IRIDA CLASSICAL του Άλκη Παπαδόπουλου, η SUBWAYS MUSIC του Σοφοκλή Σαπουνά και η PHASMA MUSIC του Μιχάλη Τραυλού και της Ιβόνας Γκλίνκα. Για διάφορους λόγους, στην πορεία η PHASMA MUSIC αποχώρησε. Είχαμε ήδη καταλήξει στο σύνολο των έργων του «Αενάως ποιείν». Περιέχει τελικά, 27 έργα που υπογράφονται από 26 συνθέτες. Στο ανά χείρας σας πρόγραμμα μπορείτε να αναγνώσετε, το περιεχόμενο του δισκογραφήματος, με τα στοιχεία για τους συνθέτες, τους ερμηνευτές, τις ενορχηστρώσεις και το έτος γραφής των έργων. Πολλά για το περιεχόμενο και άλλες επίσης λεπτομέρειες, αναγράφονται στο συνοδευτικό δίγλωσσο ένθετο είκοσι σελίδων. Όλοι οι συμμετέχοντες στην παραγωγή προσπαθήσαμε να συγκεράσουμε ηχητικό υλικό, διαφορετικό και αντιφατικό ενδεχομένως, όπως την αμιγώς λόγια μουσική δημιουργία με την τζαζ και την ηλεκτροακουστική μουσική. 

Επίσης, υπάρχει διακριτή αναφορά στον γενέθλιο τόπο μου, τα Ιωάννινα, με έργα που αναφέρονται στην πόλη και τη λίμνη της, την ηπειρωτική δημοτική παράδοση, αλλά και με τη συμμετοχή δημιουργών και ερμηνευτών που σχετίζονται με τα Ιωάννινα και την Ήπειρο. 

Δείγματα αυτής της αναφοράς στα Ιωάννινα και την Ήπειρο θα ακούσετε στη συνέχεια, είτε με επί τόπου ερμηνεία είτε μέσω ακρόασης από το δισκογράφημα. Δόθηκε επίσης, βαρύτητα στην παρουσία των Ελλήνων και Κυπρίων στη διασπορά. Με αυτό το πνεύμα επιλέχθηκαν τα έργα του Μιχάλη Ανδρονίκου, του Άρη Καραστάθη, του Κωνσταντίνου Κουκιά και του Ντίνου Κωνσταντινίδη. Επίσης, επιλέχθηκαν έργα συνθετών που διαβιούν εκτός Αττικής, από την ακριτική Αλεξανδρούπολη έως την Πάτρα. 

Μακάρι να υπήρχε επάρκεια χρόνου για να ερμηνευθούν και ακουστούν απόψε περισσότερα έργα. Η επιλογή όσων έργων επιλέχθηκαν είναι καθαρά ενδεικτική. Παρακαλώ να με συγχωρήσουν οι παρόντες αγαπητοί συνθέτες που το έργο τους δεν θα εκτελεστεί η δεν θα γίνει ακρόασή του. Πιστέψτε με, όλα τα έργα είναι εξαιρετικά. Η δε επιλογή, ενδεικτική όπως προανέφερα, ήταν πολύ δύσκολη. 

Ο τίτλος «Αενάως ποιείν» επιλέχθηκε με τη σύμφωνη γνώμη όλων των συντελεστών. Προέρχεται, με κάποια αλλοίωση, από τον τίτλο έργου που είναι στο δισκογράφημα. Δηλώνει τη μακραίωνη, αδιάκοπη και συνεχή παρουσία των Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής μουσικών δημιουργών στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και τα σπουδαία επιτεύγματά τους, εφάμιλλα της δυτικότροπης λόγιας μουσικής. Επίσης, ο τίτλος επιλέχθηκε, από τους υπεύθυνους των δισκογραφικών εταιρειών, ως τιμητική αναφορά για τη σχεδόν σαρανταπεντάχρονη και συνεχή παρουσία εμού και του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών αλλά και για τα επικείμενα εβδομηκοστά μου γενέθλια. Τους ευγνωμονώ. 

Ελπίζω να έχω δυνάμεις και κυρίως υγεία για να συνεχίσω, μαζί με τους πολύτιμους συνεργάτες μου, τα πολλά και φιλόδοξα σχέδιά μου, πάντα -το τονίζω αυτό- με κύριο άξονα την προβολή της ελληνικής λόγιας μουσικής δημιουργίας. Ήδη με τον βασικό συνεργάτη μου, τον συνθέτη-μουσικολόγο-πανεπιστημιακό καθηγητή Θανάση Τρικούπη, που αυτή την ώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, περατώσαμε, ύστερα από επίσημη ανάθεση της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών, τον πρώτο τόμο του «Λεξικού Κυπρίων Μουσουργών και Μελουργών», από τον 15ο αιώνα και έως το 1950. Η έκδοσή του, με περισσότερες από 600 σελίδες αναμένεται εντός του έτους. Και συνεχίζουμε με τους επόμενους δύο τόμους. Παράλληλα γίνεται η συγγραφή της επίσημης δισκογραφίας του Θόδωρου Αντωνίου, στη συνέχεια των τεσσάρων προηγηθέντων αντίστοιχων εκδόσεων. Και άλλα επίσης που υλοποιούνται, αλλά δεν είναι του παρόντος για να σας τα αναφέρω. 

Με πολλή μεγάλη συγκίνηση, σας αγκαλιάζω και σας ασπάζομαι όλες και όλους. Ευελπιστώ στο μέλλον να ξαναβρεθούμε εδώ ή και σε άλλο χώρο, με την παρουσίαση κάποιου άλλου υλοποιημένου σχεδίου. Το ελάχιστο που μπορώ να αρθρώσω, και συγχωρήστε μου την πενία λόγου, είναι ένα μεγάλο και εγκάρδιο ευχαριστώ και να δώσω τη σκυτάλη στους επόμενους ομιλητές και φυσικά στους ερμηνευτές της μικρής συναυλίας. Να είστε όλες και όλοι καλά.

Ακολουθεί το εξώφυλλο ιδιωτικής αρχειακής έκδοσης (έντυπη και ψηφιακή) με τη συνέργεια της Μουσικής Εταιρείας Αλεξανδρούπολης. Περιέχει παρτιτούρες είκοσι έξι έργων (απουσιάζει το "Ποιμένων ρούγα" του Γ. Γαλίτη, έργο ηλεκτροακουστικής μουσικής).

«MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS» από το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον»

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος), παρουσιάζει την Πέμπτη 15 Μαΐου 2025 και ώρα 8 το βράδυ, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την εκδήλωση με θέμα: «MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS», με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου συνθέτη. 

Για την σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την Γαλλία, όπου σπούδασε και έζησε κατά διαστήματα, θα μιλήσουν οι: 

- Elisabeth Bargue, Δρ Ιστορικός Τέχνης - Μουσειολόγος 

- Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος 

Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί ο κύκλος τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του γάλλου ποιητή Paul Éluard (1895-1952) για φωνή και πιάνο, καθώς και τραγούδια του συνθέτη στα γαλλικά.

Επίσης, σε μια έκτακτη εμφάνιση, η Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου θα αποδώσει πέντε από τα «Παιδικά Τραγούδια» του Μίκη Θεοδωράκη.

Ερμηνεύουν: 

- Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 

- Φένια Παπαδόδημα, τραγούδι 

- Μάριος Καζάς, πιάνο  

- Φιλική συμμετοχή: Θανάσης Γεωργάρας, μπουζούκι 

- Έκτακτη συμμετοχή: Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου. 

Διευθύνει η Ευαγγελία Τσίρτση – Αλαβέρα.

Artwork: Ιωάννης – Πορφύριος Καποδίστριας 

Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» 

Είσοδος ελεύθερη 

Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου 

Το Τμήμα Χορωδίας του Γυμνασίου-Λυκείου ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Κορίνθου συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια. Κάθε χρόνο οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε επετειακές τελετές και εκδηλώσεις στην Ελλάδα (όπως ενδεικτικά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά & στο μαθητικό φεστιβάλ Χίου «Νέοι Ομηρίδες» παρουσιάζοντας την Όπερα Ιλιάδα του Ομήρου· στην Κόρινθο, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη κ.α.) και το εξωτερικό [Κύπρος (Λευκωσία), Γερμανία (Μόναχο), Αλβανία (Αργυρόκαστρο), Τουρκία (Αττάλεια) κ.α.]. Από το 2021 το σχολείο συνεργάζεται με το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΩΔΕΙΟ, δίνοντας στους μαθητές του τη δυνατότητα να ακολουθούν μουσικές σπουδές σε διάφορα όργανα και στη φωνητική εντός του σχολείου. Τον Δεκέμβριο του 2024 η χορωδία προκρίθηκε στο Διεθνές Μαθητικό Χορωδιακό Φεστιβάλ Καρδίτσας και επελέγη για να εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε σημαντικά φεστιβάλ εκτός Ελλάδας. Τα Εκπαιδευτήρια ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ επιπλέον έχουν συνδιοργανώσει στην Κόρινθο εκδηλώσεις και με μαθητικές χορωδίες του εξωτερικού, όπως τη χορωδία Red Robe Choir από το Grossmont High School (Καλιφόρνια), τη χορωδία του More High School (Λονδίνο) και τη χορωδία του 9χρονου Σχολείου της Ι. Μητροπόλεως Αργυροκάστρου (Αλβανία).

"Η ΑΝΟΙΞΗ" ΤΟΥ ΠΛΑΤΕΡΟ (ΒΙΝΤΕΟ)

"Η Άνοιξη". 

Απόσπασμα από την παράσταση "Ο Πλατέρο κι εγώ" που πραγματοποιήθηκε στον "πολυχώρο Πόλις" στο Ν. Ηράκλειο την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025. 

Κείμενο: J.R. Jimenez 

Μουσική: M.C.Tedesco 

Αφήγηση: Δάφνη Πανουργιά 

Κιθάρα: Αλεξάνδρα Χριστοδήμου 

Βίντεο: Κωστής Παπαδόπουλος 

Η απόδοση στα ελληνικά βασίστηκε στο πρωτότυπο κείμενο του J.R.Jimenez και στις μεταφράσεις των: Κλεοπάτρας Ελαιοτριβιάρη και Ιουλίας Ιατρίδη.

Εκδήλωση παρουσίασης βιβλίου του καθηγητή Ιωάννη Κονιδάρη

Οι Εκδόσεις «Επίκεντρο» διοργανώνουν εκδήλωση για την παρουσίαση του νέου βιβλίου του ομ. Καθηγητή Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Ιωάννη Μ. Κονιδάρη «Πολιτεία και Εκκλησία στην πράξη. Απάνθισμα άρθρων». 

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Τρίτη, 13 Μαϊου 2025 και ώρα 7 μ.μ. στην αίθουσα «Γεώργιος Καραντζάς», στον 1ο όροφο του Μεγάρου της ‘Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (Ε.Σ.Η.Ε.Α.), επί της οδ. Ακαδημίας 20, στην Αθήνα. 

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: 

* Eυάγγελος Βενιζέλος, πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπ. Εξωτερικών, ομ. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ. 

* Ιωάννης Σαρμάς, τ. Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, επίτιμος Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και 

* Φίλιππος Σπυρόπουλος, ομ. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Θα ακολουθήσει αντιφώνηση από τον συγγραφέα του βιβλίου. 

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο κ. Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Δρ. Βαλκανικών Σπουδών, εκδότης και συγγραφέας. 

H εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά (live) μέσω:  

https://youtube.com/live/F2cRVIAHTfw 

https://www.facebook.com/epikentro.publishers/live/

ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΔΗΜΑ

«Αγάπη στον κρεμνό» 

Τραγούδια από τον μαγικό κόσμο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ύμνους και αυτοσχεδιασμοίύς για την Παναγία παρουσίασε η Φένια Παπαδόδημα στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού την Κυριακή 4 Μαΐου 2025,

Η εξαιρετική Φένια Παπαδόδημα είχε την γενική επιμέλεια της πρωτότυπης αυτής παράστασης, έγραψε την μουσική και τους στίχους των τραγουδιών. 

Ξεχωριστοί συνοδοιπόροι της Φένιας Παπαδόδημα, που συμμετείχαν στην μουσική παράσταση: 

Γιάννης Κυριμκυρίδης: πιάνο, πρωτότυπες συνθέσεις 

Ήβη Παπαθανασίου: τσέλο, διεύθυνση της χορωδίας ΣυνΩδοιπόροι 

Παναγιώτης Ανδριόπουλος: ψάλτης 

Αιμιλιανή Σταυριανίδου: φωνή, μπεντίρ 

Αμαλία Τσεκούρα: φωνή, αφήγηση.

Την εκδήλωση προλόγισε ο Αρχιμ. Μιχαήλ Σταθάκης, προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού. 

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ

Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος 
δια χειρός του ζωγράφου Γιώργου Μπογδανόπουλου

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Διδακτορική Διατριβή με τίτλο: «Ο από Ζιχνών και Νευροκοπίου Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος Βαλληνδράς. Βίος, Δράση και Μουσικολογική Σπουδή» εγκρίθηκε από το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. 

Την Διατριβή εκπόνησε ο θεολόγος κ. Ηλίας Δημ. Μογλενίδης και ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Ιστορικής Θεολογίας την Τρίτη, 28 Ιανουαρίου 2025. Επιβλέπων Καθηγητής ο κ. Βασίλειος Κουκουσάς, Καθηγητής της Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ. 

Μέλη της 7μελούς Επιστημονικής Επιτροπής Κρίσεως ήσαν οι Ελλογιμώτατοι Καθηγητές: π. Νεκτ. Πάρης, Ομότιμος Καθηγητής Τμ. Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης ΠΑΜΑΚ, π. Χρυσ. Νάσσης, Αν. Καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ., Κων. Χρήστου, Καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ., Γρ. Λιάντας, Αν. Καθηγητής Τμ. Θεολογίας Α.Π.Θ., Παναγ. Τζουμέρκας, Αν. Καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ., Εμμ. Ξυνάδας, Επικ. Καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ. Η διαδικασία υποστηρίξεως και κρίσεως της Διδακτορικής Διατριβής πραγματοποιήθηκε υπό την Προεδρεία του Επιβλέποντος Καθηγητού και Προέδρου της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής κ. Βασ. Κουκουσά. 

Ο Δρ Ηλίας Μογλενίδης μελέτησε εξονυχιστικά την προσωπικότητα του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Βαλληνδρά (1915-2008) και η διατριβή του είναι σχεδόν 1.200 σελίδες, καθώς φέρνει στο φως και σπάνιο αρχειακό υλικό. Μέσα από αυτή την μελέτη – σπουδή αναδεικνύεται η φυσιογνωμία του Πατρών Νικοδήμου Βαλληνδρά ως ξεχωριστού ιεράρχου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που άφησε ανεξίτηλο το ιστορικό του αποτύπωμα. Δεν ήταν μόνον δεινός ιεροκήρυξ, σπουδαίος υμνογράφος ή περιώνυμος ψάλτης, αλλά υπηρέτησε σε νευραλγικές θέσεις της Εκκλησίας, σε δύσκολες εποχές, και η φήμη του παραμένει ζωηρή μέχρι τις μέρες μας. Εκατόν δέκα χρόνια από τη γέννησή του και 17 από την κοίμησή του, συμπληρώνονται φέτος. 

Να σημειωθεί πως έχουν γίνει και άλλες εργασίες, διπλωματικές και μεταπτυχιακές, στις Θεολογικές Σχολές της χώρας για τον μακαριστό Πατρών Νικόδημο (κυρίως για το υμνογραφικό του έργο), αλλά η Διατριβή του Ηλία Μογλενίδη είναι η πρώτη που εξετάζει συνολικά και με σημαντικά τεκμήρια την προσωπικότητά του. 

Ο Δρ Ηλίας Δημ. Μογλενίδης γεννήθηκε το 1986 στο Αμύνταιο Φλώρινας. Σπούδασε Θεολογία στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης. Πραγματοποίησε Μεταπτυχιακές Σπουδές στο Μεταπτυχιακό Τμήμα Θεολογικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Νεαπόλεως Πάφου Κύπρου και ακολούθως έγινε Διδάκτωρ του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τυγχάνει κάτοχος Πτυχίου Βυζαντινής Μουσικής και Διπλώματος Μουσικοδιδασκάλου. Διακονεί ως Ιεροψάλτης στον Ιερό Ναό των Αγίων Νικολάου και Δημητρίου Χαριλάου Θεσσαλονίκης. Υπηρετεί, ως Λαϊκός Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας. Εργάζεται, ως Διευθυντής της Βιβλιοθήκης και του Ιστορικού Αρχείου του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη». Έχει συμμετάσχει σε διάφορα ερευνητικά και επιμορφωτικά Προγράμματα και Σεμινάρια και ως ομιλητής σε Επιστημονικά Συνέδρια και ημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συγγράψει αρκετές μελέτες Θεολογικού, Ιστορικού και Μουσικολογικού περιεχομένου. Αρθρογραφεί τακτικά και είναι συνεργάτης εφημερίδων, περιοδικών, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών. Είναι Αναπληρωματικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου - Ιουλίας Μπίλλη». Επίτιμο Μέλος του Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας. Τακτικό Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Θρησκείας με έδρα την Μπολόνια της Ιταλίας. Τακτικό Μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Θεσσαλονίκης.

ΦΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΔΗΜΑ: ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΥΡ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Artwork αφίσας: π. Μιχαήλ Σταθάκης

«Αγάπη στον κρεμνό» 

Τραγούδια από τον μαγικό κόσμο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη 

Ύμνοι και αυτοσχεδιασμοί για την Παναγία 

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού 

Κυριακή 4 Μαΐου 2025, 20.00 

Φένια Παπαδόδημα: φωνή, πρωτότυπη μουσική και στίχοι τραγουδιών 

Γιάννης Κυριμκυρίδης: πιάνο, πρωτότυπες συνθέσεις 

Ήβη Παπαθανασίου: τσέλο, διεύθυνση της χορωδίας ΣυνΩδοιπόροι 

Παναγιώτης Ανδριόπουλος: ψάλτης 

Αιμιλιανή Σταυριανίδου: φωνή, μπεντίρ 

Αμαλία Τσεκούρα: φωνή, αφήγηση. 

Τραγούδια που γράφτηκαν κάτω από την επήρεια της μαγείας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Τραγούδια που γράφτηκαν στο όριο του «κρεμνού», με το ένα πόδι στο κενό. 

Σημειώνει η Φένια Παπαδόδημα: «Έγραψα τους στίχους και τη μουσική αυτών των τραγουδιών ως ορειβάτης στον γκρεμό της πόλης, επιστρέφοντας ξανά και ξανά στον Παπαδιαμάντη για να αντλήσω φως και ησυχία, μέσα από τις ιστορίες του για ένα άνθος στο γιαλό, ένα όνειρο στα κύμα, τη φωνή ενός Δράκου, έναν Άγγελο επισκέπτη, για τις μάγισσες και τους φεγγαροπαρμένους, τους ξένους τους υπερόριους και τους νεκρούς ταξιδιώτες. Μετέωρη πάντα μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας. Σ’ αυτά τα τραγούδια ταίριαξαν χωρίς προσπάθεια οι ύμνοι στην Παναγία η οποία ως πρόσωπο σε όλες τις πιθανές εκφάνσεις του, αποτελεί το κύριο στήριγμα, την αληθινή άγκυρα της Παπαδιαμαντικής ψυχής. Η σύμπραξη με τον Γιάννη Κυριμκυρίδη στο πιάνο, μέσα από τις προσωπικές του συνθέσεις και τους αυτοσχεδιασμούς του, μεταμορφώνει το πρωτογενές υλικό των τραγουδιών και των βυζαντινών ύμνων, μεταφέροντας το σ’ ένα τοπίο άχρονο. Η Ήβη Παπαθανασίου συμπληρώνει με το τσέλο της τις εικόνες που γεννά η μουσική. Υπό τη διεύθυνση της, η χορωδία ΣυνΩδοιπόροι, απογειώνει κυριολεκτικά τα τραγούδια δίνοντας τους μία άλλη διάσταση την οποία αναζητούσα εδώ και χρόνια. Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, θεολόγος και ψάλτης συμμετέχει σ’ αυτή την σπάνια συνεύρεση ερμηνεύοντας υμνογραφήματα του ίδιου του Παπαδιαμάντη».

   

Η Φένια Παπαδόδημα, σκηνοθέτης, τραγουδοποιός, ηθοποιός και ψάλτρια, αφιερώνεται τα τελευταία χρόνια στο μουσικό θέατρο γράφοντας μουσική, τραγούδια και στίχους αντλώντας έμπνευση κυρίως από τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και από την Νέκυια του Ομήρου. Σε συνεργασία μ’ ένα σύνολο μοναδικών μουσικών, ανεβάζει στο θέατρο με μεγάλη επιτυχία, μία μουσική εκδοχή της Νέκυιας «Όταν σε λίγο κατεβήκαμε στη θάλασσα» στο φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και στο θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, τον «Ξεπεσμένο Δερβίση», στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή και στο Θέατρο Μπέλλος, το «Άνθος του γιαλού» στο Ίδρυμα Κακογιάννης, τη «Φλανδρώ» στο Θέατρο Φούρνος και άλλες μουσικές παραστάσεις. Διαμορφώνει έναν προσωπικό μουσικό τρόπο αφήγησης και σκηνικής δράσης, όπου η μουσική οδηγεί τη δραματουργία. Με την Ήβη Παπαθανασίου έχουν συνεργαστεί τα τελευταία χρόνια πάνω στα διηγήματα του Παπαδιαμάντη και στις μουσικές παραστάσεις που σκηνοθετεί στα πλαίσια του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός». Η Φένια Παπαδόδημα διανύει παράλληλα μία πορεία ερμηνεύτριας στο τραγούδι εξερευνώντας διαφορετικούς μουσικούς κόσμους, από το βυζαντινό μέλος, μέχρι το λυρικό τραγούδι και τον τζαζ αυτοσχεδιασμό. Συμμετέχει ως τραγουδίστρια σε ποικίλα πρότζεκτ με εκλεκτούς συνεργάτες, στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή, στη σύγχρονη τζαζ Αθηναϊκή σκηνή, ενώ συνεχίζει να γράφει τα δικά της τραγούδια και στίχους. Έχει σκηνοθετήσει το ντοκιμαντέρ «Το καταφύγιο στην Ομόνοια», του οποίου η μικρότερη εκδοχή έχει τίτλο «Ο Άγιος Πορφύριος και η Πολυκλινική Αθηνών».

Καρπός της μαθητείας της Φένιας Παπαδόδημα στην «μουσική των αγγέλων», κατά τον κυρ Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ο ψηφιακός δίσκος με τίτλο «ΘΕΟΤΟΚΙΑ I». Πρόκειται για την ερμηνεία των οκτώ δογματικών Θεοτοκίων, δηλαδή των ιδιομέλων των εσπερίων του Εσπερινού της Κυριακής (ένα για κάθε ήχο), στο μέλος του Ιωάννου Πρωτοψάλτου. Στο cd προτάσσεται και το δημοφιλές Θεοτοκίο «Την ωραιότητα της παρθενίας σου…», σε ήχο γ’, Η Φένια Παπαδόδημα ψάλλει με εσωτερικότητα και με ποικίλματα που της ταιριάζουν, και τα οποία αποδίδει με ακρίβεια, αλλά και με τον προσωπικό της τρόπο. 

Επεξεργασία ήχου: Γιώργος Παλαμιώτης. 

Παραθέτουμε εδώ το Θεοτοκίο του πλ. α’ ήχου «Εν τη Ερυθρά θαλάσση…». 

Ἀενάως ποιεῖν: Έργα Ελλήνων συνθετών αφιερωμένα στον Θωμά Ταμβάκο σε ένα διπλό cd

Κυκολοφόρησε το εξαιρετικά σημαντικό δισκογράφημα «Ἀενάως ποιεῖν» με δύο δίσκους ακτίνας (CD) σε συμπαραγωγή της IRIDA CLASSICAL, της SUBWAYS MUSIC και του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου (ΑΕΜΘΤ). 

Περιέχει είκοσι επτά έργα είκοσι έξι Ελλήνων και Κυπρίων συνθετών λόγιας και τζαζ μουσικής της περιόδου 2000-2024, τα οποία είναι αφιερωμένα στον Θωμά Ταμβάκο ή είναι αναθέσεις του ΑΕΜΘΤ προς τους συνθέτες. 

Προέρχονται από ένα γενικότερο σύνολο ογδόντα δύο έργων εβδομήντα τριών συνθετών. Σε αυτά εντάσσονται πέντε έργα τα οποία χρησιμοποιούν προηχογραφημένο υλικό και ηλεκτρονικούς ήχους και τέλος, ένα έργο αμιγώς jazz μουσικής. Την ερμηνεία τους υπογράφουν σαράντα ένας μουσικοί, μία ορχήστρα δωματίου και τρεις από τους συνθέτες. Καλύπτει ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα συνθετών, από τον πρεσβύτερο Δημήτρη Δραγατάκη (1914-2001) έως τη νεότερη Αιμιλία Βαΐτση (γενν. 1995). 

Το «Ἀενάως ποιεῖν» έχει διττή σημασία. Αφενός μεν τονίζει την αδιάκοπη και μακραίωνη παρουσία των μουσικών δημιουργών μας στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και αφετέρου το γενικότερο έργο που επιτελείται στο ΑΕΜΘΤ, εδώ και σαράντα πέντε έτη, από την ίδρυσή του (1980). 

Το δισκογράφημα αφιερώνεται στη μνήμη των τεσσάρων «απόντων» μουσικών δημιουργών, στον Δημήτρη Δραγατάκη, τον Ντίνο Κωνσταντινίδη, τον Θόδωρο Αντωνίου, τον Κώστα Μπραβάκη και επίσης, στη μνήμη της πιανίστα Βίκυς Στυλιανού. 

Το μοναδικό αυτό cd θα παροσιαστεί σε μια εκδήλωση στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Πέμπτη 8 Μαϊου 2025, ώρα 19.30, και τελεί  υπό την αιγίδα του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής». 

Για το δισκογράφημα θα μιλήσουν και θα χαιρετήσουν: 

-Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, μουσικολόγος, διευθυντής του ΣΦΜ 

-Έφη Αγραφιώτη, πιανίστα, ερευνήτρια, συγγραφέας 

-Γιώργος Κύρκος-Τάγιας, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

-Ιάκωβος Κονιτόπουλος, συνθέτης, πρόεδρος του ΔΣ του «Συλλόγου Φίλων Δραγατάκη»

-Κωνσταντίνος Κουκιάς, συνθέτης 

-Άλκης Μπαλτάς, συνθέτης, αρχιμουσικός 

-Χρήστος Σαμαράς, συνθέτης, ομότιμος καθηγητής του Τ.Μ.Σ. του Α.Π.Θ. 

-Σοφοκλής Σαπουνάς, μουσικός παραγωγός και καθηγητής, διευθυντής της SUBWAYS MUSIC και του Εράτειου Ωδείου 

-Δήμητρα-Ραχήλ Καραμπεροπούλου, μουσικολόγος, μουσικός, υπεύθυνη της IRIDA CLASSICAL

-Θωμάς Ταμβάκος, μουσικογράφος, μουσικός ερευνητής, κριτικός, συγγραφέας, επίτιμο μέλος Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών 

Θα συντονίσει η Ειρήνη Κρίκη, μουσικολόγος, υπεύθυνη εκδηλώσεων της Αίθουσας Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λ. Βουδούρη». 

ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 

1. Ακρόαση του έργου Ύμνος εις τον Έρωτα για φωνητικό κουαρτέτο του Θόδωρου Αντωνίου με το ΦΙΛΩΔΟΣ φωνητικό κουαρτέτο. 

2. Ακρόαση του Largo, απόσπασμα από το έργο 1973 για δύο πιάνα του Άλκη Παπαδόπουλου με τον Δημήτρη Κούκο (πιάνο) και την Μαίρη Αλεξανδράτου (πιάνο). 

3. Ακρόαση του έργου A Madrigal for Thomas για φλάουτο και πιάνο του Άλκη Μπαλτά με την Ιβόνα Γκλίνκα (φλάουτο) και την +Βίκυ Στυλιανού (πιάνο). 

4. Εκτέλεση του έργου Reflections (Περισυλλογή) για βιολί του Άρη Καραστάθη - Στέλλα Τσάνη (βιολί)

5. Εκτέλεση του έργου ΝΕ.ΛΙΑ. για βιολί της Τάνια Σικελιανού - Τάνια Σικελιανού (βιολί) 

6. Ακρόαση του έργου Ποιμένων ρούγα ηλεκτροακουστική μουσική του Γιάννη Γαλίτη με την Αγγέλικα Παπανικολάου (προετοιμασμένο πιάνο) και τον Γιάννη Χαλδούπη (παραδοσιακό κλαρίνο). 

7. Εκτέλεση του έργου Θέμα και έξι παραλλαγές πάνω στο δημοτικό τραγούδι «Άστραψεν η Ανατολή» για φλάουτο και πιάνο του Χρήστου Σαμαρά - Μελίνα Μακρή (φλάουτο), Μαρία Μοσχίδου (πιάνο)

8. Εκτέλεση του έργου Πνοή για κλαρινέτο και ηλεκτρονικούς ήχους της Σωτηρίας Αδάμ - Valentin Macoviciuc (κλαρινέτο), Σωτηρία Αδάμ (ηλεκτρονικοί ήχοι). 

9. Ακρόαση του έργου Ηχώ της λίμνης των Ιωαννίνων για πιάνο και μαγνητοταινία του Κωνσταντίνου Κουκιά με την Αγγέλικα Παπανικολάου (πιάνο). Προηχογραφημένη φωνή: Όλγα Αθανασιάδου (με τον ύμνο Αναστάσεως ημέρα) 

10. Εκτέλεση του έργου Hope is the Thing with Feathers, έργο 156, για μεσόφωνο και πιάνο του Σπύρου Μάζη, σε ποίηση της Emily Dickinson (2023) 

11. Εκτέλεση του έργου Ενύπνιον για φωνή και πιάνο του Δημήτρη Δραγατάκη σε ποίηση του συνθέτη Ιωάννα Βρακατσέλη (μεσόφωνος), Αλίκη Διαμαντή (πιάνο). 

Το δισκογράφημα δύο δίσκων ακτίνας (CD) με τίτλο «Ἀενάως ποιεῖν» έχει πλέον εκδοθεί σε φυσική μορφή. Έχει επίσης, αναρτηθεί στις γνωστότερες μουσικές ψηφιακές πλατφόρμες.

   

Παραθέτουμε στη συνέχεια και μία συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Θωμάς Ταμβάκος, στο πλαίσιο των διαδικτυακών μας εκπομπών "Προς Εκκλησιασμόν", μια παραγωγή της Ενορίας του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού.

 

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΜΟΝΟΒΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ

Κείμενο – φωτογραφίες: Π.Α. Ανδριόπουλος

Σαν σήμερα, Πρωτομαγιά του 1909, γεννήθηκε στη Μονεμβασιά ο Γιάννης Ρίτσος. 

Φέτος, 116 χρόνια από τη γέννησή του... Και 35 από την αναχώρησή του... (11-11-1990). 

Σαν βρέθηκα στο σπίτι του στην Μονεμβασιά, σκεφτόμουν ότι ο ποιητής γεννήθηκε κοντά στην είσοδο της καστροπολιτείας. Με τη θάλασσα αντίκρυ του. Με την βαριά ιστορία να τον περικυκλώνει κυριολεκτικά. Γι΄ αυτό και κείνος την υμνολογούσε: “Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου. Χιλιάδες οι φλόκοι σου και τα πανιά σου. Κι όλο ασάλευτη μένεις να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη.” 

Σήμερα έξω από το σπίτι, το οποίο είναι δυστυχώς θεόκλειστο - αλλά θα γίνει Μουσείο, όπως έχει προγραμματιστεί - βρίσκεται η προτομή του ποιητή. 

Σ’ αυτό το σπίτι ο Γιάννης Ρίτσος έμαθε τα πρώτα του γράμματα, εκεί δοκίμασε σε μικρή ηλικία να γράψει τους πρώτους του στίχους, εκεί πέρασε την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του, όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του. 

Την Μονεμβασιά την στοίχειωσε, στα χρόνια μας, ο Ρίτσος. Ήταν που ήταν ένας τόπος από μόνος του απόρθητος! Ήρθε κι ο Ρίτσος κι απόγινε…

Ο βράχος. Τιποτ’ άλλο. Η αγριοσυκιά κι η 

σιδερόπετρα. 

Πάνοπλη Θάλασσα. Καθόλου χώρος για γονυκλισία. 

Έξω απ’ την πύλη του Ελκομένου 

πορφυρό πορφυρό μέσα στο μαύρο. 

Οι γριές με τα καζάνια τους λευκαίνοντας 

το πιο μακρύ φαντό της ιστορίας 

περασμένο σε κρίκους απ’ τις σαράντα τέσσερις βυζαντινές 

καμάρες. 

Ο ήλιος αμείλιχτος φίλος με το δόρυ του 

κατάντικρυ στα τείχη 

και ο θάνατος απόκληρος μέσα σ’ αυτή την τεράστια φωταψία 

όπου οι νεκροί διακόπτουν κάθε τόσο τον ύπνο τους 

με κανονιές και σκουριασμένους φανοστάτες, ανεβοκατεβαίνοντας 

σκαλιά και σκαλιά σκαλισμένα στην πέτρα. 

Τα τσακμάκια τους κροτούν στην κόψη της παλάμης τους, σπιθοβολούν. 

Εγώ – είπε – 

θ’ ανέβω πιο ψηλά, πάνω από τη μαλακή συνέχεια, πατώντας 

στον τρούλο της μεγάλης υποβρύχιας εκκλησίας με τα’ αναμμένα μανουάλια. 

Εγώ με το γαλάζιο κόκαλο, το κόκκινο φτερό και τα κάτασπρα δόντια. 

Γιάννης Ρίτσος, Μονοβασιά 28.9.74

Στη Μονεμβασιά ο Γιάννης Ρίτσος επέστρεψε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στα 1975 εκδίδει τις "Μονεμβασιώτισσες"! 

Τις γνώρισες τις σεβαστές γερόντισσες Άννα, Ευρυδίκη, Ελένη, Μάρθα, Ελευθερία, γνώρισες και τις μοσκοθυγατέρες τους Βενέτα, Ξένια, Ελπίδα, Μάρω, Λεμονίτσα, αυτές που πλέκαν με το βελονάκι πετσετάκια, κουρτινάκια αυτές που κένταγαν με ανεβατό φαρδιά σεντόνια, αυτές που χτενιζόνταν με φεγγάρι στο παράθυρο και τα μαλλιά τους βρέχονταν στ' ακροθαλάσσι. [...] [Από την έκδοση]. 

Τότε έγραψε και τα πρώτα ποιήματα της συλλογής "Μονοβασιά" (1976). 

Η Πρωτομαγιά ήταν η γενέθλιος ημέρα του Ρίτσου μα ο Μάης στάθηκε και η αφορμή για το πιο γνωστό έργο του, τον «Επιτάφιο», που στοιχειώθηκε από την μελοποίηση του Μίκη Θεοδωράκη. Ο ίδιος ο Ρίτσος μας λέει: "Θεσσαλονίκη. Μάης τοῦ 1936. Μιὰ μάνα, καταμεσὶς τοῦ δρόμου, μοιρολογάει τὸ σκοτωμένο παιδί της. Γύρω της καὶ πάνω της, βουΐζουν καὶ σπάζουν τὰ κύματα τῶν διαδηλωτῶν - τῶν ἀπεργῶν καπνεργατῶν. Ἐκείνη συνεχίζει τὸ θρῆνο της." 

Αυτός ο θρήνος έγινε ο «Επιτάφιος» των Ρίτσου – Θεοδωράκη, που μας συν(γ)-κινεί ως τα σήμερα με τη δύναμη της αλήθειας του. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια το βίντεο μιας εκδήλωσης – αφιέρωμα στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, που πραγματοποιήσαμε με το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» στο Κτήμα Λίγας, στα Γιαννιτσά, στην Γιορτή Τρύγου του έτους 2009, για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή.